MENKUL SATIŞ SÖZLEŞMELERİNDE SÖZLEŞME BEDELİNİN TÜRK PARASI CİNSİNDEN YAPILMASI ZORUNLULUĞUNA İLİŞKİN ÖNEMLİ İSTİSNALARIN YER ALDIĞI 2024-32/69 SAYILI TEBLİĞ YAYIMLANMIŞTIR


2022/45 sayılı Sirkülerimizde belirtildiği üzere, 19/04/2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2022-32/66 sayılı Tebliğ ile, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara ilişkin Tebliğin (Tebliğ No: 2008-32/34) (“Tebliğ”) dövizli sözleşme yasağı uygulamasını düzenleyen 8 inci maddesinin 9 uncu fıkrasında değişiklik yapılmış ve Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkünken bu sözleşmelere ilişkin ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi zorunlu hale getirilmişti.

Getirilen bu düzenlemeye ilişkin olarak belirsizliklerin giderilmesine yönelik olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 21/4/2022 tarihinde bir Basın Duyurusu yayımlanmıştı.

Bu defa 28 Şubat 2024 tarih ve 32474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2024-32/69) ile menkul satış sözleşmelerinin ödemesinin Türk parası cinsinden yapılması zorunluluğuna bazı istisnalar getirilmiştir.

Yapılan değişiklikler sonrasında Tebliğin 8 inci maddesinin 9 uncu fıkrası aşağıdaki şekilde olmuştur:
 

DEĞİŞİKLİK ÖNCESİ

DEĞİŞİKLİK SONRASI

(9) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür. Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.

(9) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür. Ancak söz konusu sözleşmelere ilişkin aşağıda belirtilen haller dışında kalan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur: a) 19/4/2022 tarihinden önce akdedilen menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 19/4/2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2022-32/66)’in yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. b) 19/4/2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. c) Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. ç) 8/12/2004 tarihli ve 25664 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/12) ve 2/7/2004 tarihli ve 25510 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/4) kapsamında, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDTŞ) üzerinden gerçekleştirilecek ihracatlar ile 17/8/2022 tarihli ve 5973 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki İhracat Konsorsiyumu ve 24/8/2022 tarihli ve 5986 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan E-İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki E-İhracat Konsorsiyumu statüsüne sahip şirketler üzerinden aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak gerçekleştirilecek ihracatlara yönelik menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. d) Gümrük beyannamesine tabi tutulan ihrakiye satış ve teslimi dahil 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı malların teslimine ilişkin akdedilen menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri. e) Serbest bölgede faaliyet gösteren firmalar ile dış ticaret işlemleri kapsamında yapılan menkul satış sözleşmesine konu malların teslimine ilişkin ödeme yükümlülükleri.

Buna göre; Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinin sözleşme bedelini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları halen mümkündür.

Bu sözleşmelerdeki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi de halen zorunlu olmakla birlikte sadece aşağıda belirtilen hallerde ödemeler döviz cinsinden yapılabilecektir. 

9’UNCU FIKRANIN A), B) ve C) BENDİ KAPSAMINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER: 

Tebliğ ile 9’uncu Fıkra’ya eklenen a, b ve c bentleri esasen Maliye Bakanlığının yukarda bahsettiğimiz 21/4/2022 tarihli Basın Duyurusu’nda yapılan açıklamaların Tebliğ’e eklenmesinden ibarettir. Böylelikle Basın Duyurusuyla yapılan açıklamalara yasal zemin sağlanmıştır. Bu düzenlemeler mevcut uygulamada herhangi bir değişiklik getirmemiştir.

Bu bentler ilgili Basın Bülteni’nin yayım tarihi olan 21/4/2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Tebliğin yayım tarihinde (28/2/2024) yürürlüğe girmiştir.


DIŞ TİCARET SERMAYE ŞİRKETİ, SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETİ, İHRACAT KONSORSİYUMU VE E-İHRACAT KONSORSİYUMU STATÜSÜNE SAHİP ŞİRKETLERE TANINAN İSTİSNA

Yapılan düzenlemeyle aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri (SDTŞ) üzerinden gerçekleştirilecek ihracatlara yönelik yapılan menkul satışına ilişkin ödemelerin döviz cinsinden yapılması mümkün hale gelmiştir.  

Buna göre ihracata aracılık eden şirket 8/12/2004 tarihli ve 25664 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/12) ve 2/7/2004 tarihli ve 25510 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ (İhracat: 2004/4) kapsamında DTSŞ ve SDTŞ ise bu menkul mal satışına ilişkin ödemeler döviz cinsinden yapılabilecektir. İhracata aracılık eden şirket bu özel statüde DTSŞ ve SDTŞ değilse menkul mal satışlarına ilişkin ödemelerin Türk parası cinsinden yapılması zorunluluğu devam etmektedir. Yine DTSŞ ve SDTŞ aracılığıyla yapılmayan satışlar ihraç kayıtlı satış kapsamında olsa dahi herhangi bir istisna söz konusu değildir.  

Yine 17/8/2022 tarihli ve 5973 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki İhracat Konsorsiyumu ve 24/8/2022 tarihli ve 5986 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan E-İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki E-İhracat Konsorsiyumu statüsüne sahip şirketler üzerinden aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak gerçekleştirilecek ihracatlara yönelik menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükleri de döviz cinsinden yapılabilecektir.

Bu bentle ilgili düzenleme Tebliğin yayım tarihinde (28/2/2024) yürürlüğe girmiştir.

TRANSİT TİCARET VE ANTREPO İLE GEÇİCİ DEPOLAMA VE SERBEST BÖLGE HÜKÜMLERİNİN UYGULANDIĞI MENKUL TESLİMİNE İLİŞKİN İSTİSNA

Yapılan düzenlemeyle (Gümrük beyannamesine tabi tutulan ihrakiye satış ve teslimi dahil) Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile serbest bölge ve geçici depolama hükümlerinin uygulandığı malların teslimine ilişkin ödemelerin döviz cinsinden yapılabilmesi mümkün hale gelmiştir. 

Gümrük Kanununun 47 ila 50 nci maddelerinde geçici depolama hükümleri, 84 ila 92 nci maddelerinde transit rejimi, 93 ila 107 nci maddelerinde gümrük antrepo rejimi, 152 ila 162 nci maddelerinde ise serbest bölge hükümlerine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Yukarıda belirtilen gümrük rejimleri kapsamındaki malların yurtdışından getirilerek bu yerlere konulması ve bu yerlerde teslimine ilişkin ödemeler döviz cinsinden yapılabilecektir.

Bu bentle ilgili düzenleme Tebliğin yayım tarihinde (28/2/2024) yürürlüğe girmiştir.

SERBEST BÖLGEDE FAALİYET GÖSTEREN FİRMALAR İLE DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ KAPSAMINDA YAPILAN MENKUL TESLİMİNE İLİŞKİN İLİŞKİN İSTİSNA

Bilindiği üzere, Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü’nün 24/06/2022 Gün ve E-37518347-045.99-1314528 Sayılı yazısında serbest bölgede şubeleri vasıtasıyla faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşik sayılan şirketlerin, serbest bölge sınırları dışında Türkiye'de yerleşik bir firma ile akdedeceği menkul satış sözleşmelerine ilişkin ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden yapılamayacağı belirtilmişti.

Yapılan düzenlemeyle serbest bölgede faaliyet gösteren şirketlerin Türkiye’de yerleşik bir firma ile dış ticaret işlemi (ihracat, ithalat gibi) kapsamında gerçekleştilen menkul mal satışına ilişkin sözleşmelere konu ödemelerin döviz cinsinden yapılması mümkün hale gelmiştir. 

Bu bentle ilgili düzenleme Tebliğin yayım tarihinde (28/2/2024) yürürlüğe girmiştir.

Saygılarımızla.