VERGİ 2024-009
SİGARALAR VE BAZI DİĞER TÜTÜN ÜRÜNLERİNDE 1 OCAK 2024’TEN İTİBAREN ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ORANLARI DÜŞÜRÜLMÜŞ; MAKTU ÖTV VE ASGARİ MAKTU ÖTV TUTARLARI DA ARTTIRILMIŞTIR
28 Aralık 2023 tarih ve 32413 saylı Resmi Gazete’de yayımlanan “4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa Ekli (III) Sayılı Listenin (B) Cetvelinde Yer Alan Bazı Mallara Uygulanan Özel Tüketim Vergisi Oranları, Asgari Maktu ve Maktu Vergi Tutarlarının Yeniden Belirlenmesi ile Mezkûr Kanunun 12 nci Maddesinin (3) Numaralı Fıkrası Hükmünün Bu Mallarda 2024 Yılı Ocak-Haziran Dönemi İçin Uygulanmaması Hakkında 8001 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile aşağıda gösterilen tütün ürünleri için nispi ÖTV oranları düşürülmüş; maktu ÖTV ile asgari maktu ÖTV tutarları da arttırılmıştır.
Mezkur Karar’la ayrıca 2024 yılı Ocak-Haziran dönemi için 4260 sayılı ÖTV Kanunun 12’nci maddesinin (3) numaralı fıkrasında tütün ürünleri için öngörülen otomatik maktu ÖTV artışının oran ve tutarları Karar’la belirlenen mallar için uygulanmayacağı da düzenlenmiştir.
| G.T.İ.P NO | Mal İsmi | Vergi Oranı (%) | Asgari Maktu Vergi Tutarı (TL) | Maktu Vergi Tutarı (TL) |
| 2402.20 | Tütün içeren sigaralar | 57 | 1,4249 | 4,8058 |
| 2402.90.00.00.00 | Diğerleri (Tütün yerine geçen maddelerden yapılmış purolar, uçları açık purolar, sigarillolar ve sigaralar) -Tütün yerine geçen maddelerden yapılmış sigaralar |
57 | 1,4249 | 4,8058 |
| 24.03 | Diğer mamul tütün ve mamul tütün yerine geçen maddeler; "homojenize" veya yeniden tertip edilmiş tütün; tütün hülasa ve esansları (2403.11.00.00.00, 2403.19.10.00.19, 2403.19.90.00.19, 2403.91.00.00.00, 2403.99.10.00.00, 2403.99.90.00.00 hariç) |
57 | 1,4249 | 4,8058 |
| 2403.99.10.00.00 | Enfiye ve çiğnemeye mahsus tütün | 57 | 1,4249 | 4,8058 |
Mezkur değişiklik öncesi ÖTV Oran ve tutarları aşağıdaki gibiydi;
| G.T.İ.P NO | Mal İsmi | Vergi Oranı (%) | Asgari Maktu Vergi Tutarı (TL) | Maktu Vergi Tutarı (TL) |
| 2402.20 | Tütün içeren sigaralar | 63 | 1,1114 | 1,1043 |
| 2402.90.00.00.00 | Diğerleri (Tütün yerine geçen maddelerden yapılmış purolar, uçları açık purolar, sigarillolar ve sigaralar) -Tütün yerine geçen maddelerden yapılmış sigaralar |
63 | 1,1114 | 1,1043 |
| 24.03 | Diğer mamul tütün ve mamul tütün yerine geçen maddeler; "homojenize" veya yeniden tertip edilmiş tütün; tütün hülasa ve esansları (2403.11.00.00.00, 2403.19.10.00.19, 2403.19.90.00.19, 2403.91.00.00.00, 2403.99.10.00.00, 2403.99.90.00.00 hariç) |
63 | 1,1114 | 1,1043 |
| 2403.99.10.00.00 | Enfiye ve çiğnemeye mahsus tütün | 63 | 1,1114 | 1,1043 |
Yapılan bu değişiklik ile birlikte sigaralar başta olmak üzere bazı tütün ürünlerinin vergilendirilmesinde nispi (oransal) ÖTV yükü düşürülmüş; ancak maktu ÖTV yükü arttırılmıştır. Atılan bu adımla birlikte mezkur tütün ürünlerinde toplam vergi yükü azalmamış; ancak ÖTV kompozisyonu değiştirilmiştir. Değişikliğin, enflasyonla mücadelede para ve maliye politikası uyumu amacıyla yapıldığı anlaşılmaktadır.
Üzerinden nispi ÖTV alınan mallar bağlamında, nispi ÖTV’deki bir puanlık artış fiyatlara çok daha yüksek oranlarda yansıdığı gibi, maliyetler ya da maktu vergi gibi oransal olmayan unsurlardaki artış da bir çarpan ile fiyatlara yansıtılmak zorunda kalınmaktadır. Bu durumu nispi verginin “çarpan etkisi” olarak tanımlamak mümkündür. Sigaranın fiyatı üzerinden oransal olarak alınan vergi ve payların ağırlığı arttıkça çarpan etkisinin de yükseldiği dikkati çekmektedir. Çarpan etkisinin aşağıdaki formül ile hesaplanması mümkündür.
Buna göre, değişiklik öncesi mevcut vergilendirme sistemi ve oranları üzerinden hesaplanan çarpan katsayısı ortalama 7,5 olarak hesaplanırken; değişiklik sonrası 5,2’ye düşmüştür. Diğer bir anlatımla, maliyetlerde ya da maktu ÖTV’de yapılacak 1 TL’lik artış eskiden perakende sigara fiyatlarına 7,5 TL olarak yansıyorken; yapılan değişiklikle birlikte artık 5,2 TL yansıyacaktır.
Para ve Maliye politikası uyumu çerçevesinde hayata geçirilen bu yapısal düzenleme -mezkur ürünlerin enflasyon sepeti içindeki ağırlıkları da dikkate alındığında- enflasyonla mücadele için atılmış önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu değişiklikle birlikte sigara başta olmak üzere bazı tütün ürünlerinin, vergi sistemi kanalıyla yaratmakta oldukları enflasyonist etki sınırlandırılmıştır. Yapılan bu değşikliğin AB uygulamalarına uygun olduğu da değerlendirilmektedir.
Saygılarımızla.